Jaki zasilacz kupić?

Wszystko co musisz wiedzieć o zasilaczach komputerowych

Współczesny rynek zasilaczy komputerowych jest przepełniony różnorakimi konstrukcjami. Przeglądając setki modeli nietrudno kompletnie się pogubić. Niniejszy tekst powinien nieco rozjaśnić sytuację, gdyż przedstawimy w nim, jakie kryteria są naprawdę istotne przy wyborze zasilacza. Uwzględniając je w swoich zakupach zyskacie pewność, że Wasze ciężko zarobione pieniądze zostaną wydane w jak najlepszy sposób. Zapraszamy!

Artykuł składa się z dwóch części. W pierwszej omówimy ogólną zasadę działania zasilaczy komputerowych. W drugiej wymienimy najważniejsze aspekty, jakimi należy się kierować podczas wyboru zasilacza.

Niniejszy tekst powstał z inicjatywy firmy OCZ Technology, w związku z czym przy wyjaśnianiu kwestii dotyczących zasilaczy posłużymy się przykładami z oferty tegoż producenta.

Budowa i działanie zasilacza komputerowego

Zasilacz komputerowy ATX to tzw. przetwornica impulsowa, która wykonuje konwersję napięcia sieciowego na napięcia potrzebne do zasilenia podłączonych podzespołów. Konwersja ta jest potrzebna, ponieważ napięcie sieciowe nie jest odpowiednie do działania urządzeń, z których składa się komputer – większość z nich wymaga napięcia stałego o wartościach od 3,3 V do 12 V, natomiast napięcie sieciowe w Polsce jest przemienne (sinusoidalne) o skutecznej wartości ok. 230 V.

Konwersja napięcia przemiennego na stałe generalnie może zostać zrealizowana na dwa sposoby:

• za pomocą przetwornicy liniowej,
• za pomocą przetwornicy impulsowej.

Przetwornica liniowa to prostsze z dwojga urządzeń, jej praca przedstawia się w następujący sposób:

1. Transformacja napięcia sieciowego do niższej wartości.
2. Prostowanie napięcia („odbijanie” połówek sinusoidy tak, by wszystkie znajdowały się po jednej stronie osi).
3. Wygładzanie napięcia do w miarę stałej wartości z pomocą kondensatora.
4. Ewentualna regulacja z pomocą stabilizatora.

W przetwornicy impulsowej wykonuje się nieco więcej działań:

1. Wstępna filtracja napięcia sieciowego.
2. Prostowanie napięcia, podobnie jak w zasilaczu liniowym.
3. Korekcja współczynnika mocy.
4. Kluczowanie napięcia do wyższej częstotliwości.
5. Transformacja kluczowanego napięcia i prostowanie wtórne.
6. Filtracja końcowa.

Powody, dla których w zasilaczach ATX stosuje się przetwornice impulsowe, a nie liniowe to:

• Rozmiar – napięcie sieciowe ma częstotliwość 60 Hz. W przetwornicach impulsowych napięcie po kluczowaniu może mieć częstotliwości nawet do kilkudziesięciu kHz, czyli nawet o 1000 razy wyższe. Ponieważ praca z wyższymi częstotliwościami pozwala na zmniejszenie rozmiaru transformatorów i pojemności kondensatorów, stosowanie przetwornic impulsowych pozwala ograniczyć fizyczny rozmiar jednostek.
• Sprawność – w przetwornicy liniowej nadmiarowa moc wytracana jest jako ciepło, co prowadzi do bardzo niskiej sprawności energetycznej – zwykle na poziomie 40-50%. Dla porównania, nowoczesne zasilacze ATX, w zależności od zastosowanej topologii, potrafią osiągnąć sprawność na poziomie przekraczającym 90% przy typowych obciążeniach.